Паходны лад жыцьця аб'яднаў падлеткаў, якія стаяць на ўліку ў інспэкцыі па справах непаўналетніх Віцебскага РАУС, праваахоўнікаў, выратавальнікаў-пажарных і пэдагогаў.
Суб'екты прафіляктыкі пастаянна шукаюць новыя формы працы з так званымі цяжкімі падлеткамі. Яны не абмяжоўваюцца агульнапрынятымі прафіляктычнымі мерапрыемствамі. Асабліва, у летні пэрыяд. У траўні на паседжаньні КСН райвыканкаму, дзе разглядалася пытаньне наконт арганізацыі аздараўленьня непаўналетніх, старшыня камісіі Ксенія Коробач выступіла з ініцыятывай правядзеньня турысцкага паходу «Край цудаў, герояў і легенд» і была аднагалосна падтрыманая. Не мінула і месяца, як задума ўвасобіўся ў жыцьцё. 12 падлеткаў сабралі заплечнікі і рушылі ў дарогу.
Кампанію дзецям склаў начальнік ІСН Віцебскага РАУС Юры Жораў, пэдагог сацыяльна-пэдагагічнага цэнтру раёну Марына Прыгожая, старшы інспэктар групы прапаганды і ўзаемадзеяньня з грамадзкасьцю Віцебскага РАНС Кацярына Кушнярэвіч, а таксама загадчык аддзелу спорту, турызму, краязнаўства і экалёгіі ДУДА «Цэнтар дзяцей і моладзі Віцебскага раёну» Юлія Каплуноўская і пэдагог дадатковай адукацыі ЦДіМ Станіслаў Нікіцін. Партнэрам займальнага падарожжа па родным краі выступіла райарганізацыя РГА «Белая Русь».
Перш як узяць курс па выбраным маршруце, усе прайшлі інструктаж па тэхніцы бясьпекі. Здаўшы іспыт на яе веданьне, рушылі ў дарогу. Хуткі рэйсавы аўтобус даімчаў іх да Старога Сяла, дзе яны і зрабілі першы прыпынак.
Якія б населеныя пункты пасьля турысты ні праходзілі, у кожным наведвалі памятныя мясьціны. З гісторыяй роднага краю дзяцей знаёміў Станіслаў Нікіцін.
Перад пешай групай стаяла задача да вечара ступіць на Заронаўскую зямлю. Без прывалу гэта было практычна немагчыма, асабліва для непадрыхтаваных.
Як толькі паступіў загад да адпачынку, на зямлю з плячэй упалі цяжэрныя заплечнікі з правіянтам. Падрыхтоўка абеду яшчэ больш зьяднала дарослых і дзяцей. Хлапчукі адправіліся па дровы, а дзяўчынкі сталі накрываць на стол.
– Якімі ж смачнымі аказаліся макароны з тушонкай! – падзялілася Кацярына Кушнярэвіч, здымаючы пробу са стравы, прыгатаванага на вогнішчы.
І як бы ні хацелася турыстам яшчэ пасядзець на маляўнічым беразе ракі Заронаўкі, ім трэба было выправіцца далей у дарогу. На шляху ў Заронава іх спадарожнікам стаў дождж. Гэта толькі падахвоціла дадаць кроку.
Дабраўшыся да пункту прызначэньня, здарожаныя вандроўцы разьмясьціліся ў спартовай залі былой Заронаўскай школы. Пасьля кароткага адпачынку ўвагай турыстаў завалодала кіраўніца народнага гісторыка-этнаграфічнага музэю «Гісторыя Заронаўскага краю» Людміла Нікіціна. Яна гасьцінна сустрэла дзяцеў і дарослых на тэрыторыі сваёй установы. Яшчэ доўга пасьля экскурсіі госьці дзяліліся ўражаньнямі і абяцалі распавесьці сваім сябрам і таварышам пра такі дзіўны куток Прыдзьвінскага краю.
Стомленым пешым падарожжам падлеткам спатрэбілася некалькі хвілін, каб заснуць. Нават тыя, хто варочаўся, стараліся як найхутчэй трапіць у абдымкі Марфэя, каб хутчэй настаў новы дзень прыгод.
І ён надышоў, аднак зусім не парадаваў турыстаў. Згуртаванай камандзе прыйшлося адмовіцца ад сваіх плянаў – пешага паходу ў Суйкова. Іх парушыў праліўны дождж, які нават ня браў перапынку на кароткачасовы адпачынак.
Але і гэтая акалічнасьць не азмрочыла ўражаньняў ад сумеснага баўленьня часу.
– Падчас такіх мерапрыемстваў прасьцей знайсьці агульную мову зь дзецьмі, пагутарыць пра іх праблемы, – адзначыў Юры Жораў. – Са свайго досьведу працы ведаю, што жывыя зносіны вельмі важныя. Мы імкнёмся сябраваць з падлеткамі! А гэта магчыма толькі ў тым выпадку, калі непаўнагадовы выбірае законапаслухмяны лад жыцьця, зьмяняе ў яго бок свае звычкі. Немалаважную ролю ў выхаваўчым працэсе адыгрывае ўласны прыклад. На тое, каб паказаць дзецям, наколькі цікавы і разнастайны вольны ад вучобы час, і накіраваныя розныя формы працы зь цяжкімі падлеткамі. Прыцягнуць іх у спартовыя сэкцыі, творчыя гурткі, арганізаваць здаровы вольны час, стварыць усе ўмовы для бясьпекі жыцьцядзейнасьці хлапчукоў і дзяўчынак – задачы праграмы міжведамаснага ўзаемадзеяньня.
У межах праграмы «Клопат» супольна з зацікаўленымі ведамствамі наладжаная праца па максымальным уключэньні непаўналетніх, якія стаяць на ўліку ў ІСН, у арганізаваныя формы вольнага часу і іх працаўладкаваньню. Працягнецца адпрацоўка месцаў масавага знаходжаньня непаўналетніх, і да гэтага будуць прыцягнутыя актывісты БРСМ, спэцыялісты аддзелу адукацыі. Праца будзе аб'ёмная, але, паводле слоў начальніка ІСН, мэта апраўдвае намаганьні.
Намесьніца старшыні КСН Яўгенія Адамовіч мяркуе, што перавыхаваньне цяжкіх падлеткаў – нялёгкая праца, але яна вартая таго, каб жыцьцё непаўналетніх, што зьбіліся з законапаслухмянай дарогі, зьмянілася ў лепшы бок.
Водгукі дзяцей пра турысцкі паход даюць усе падставы меркаваць, што гэтая форма працы з хлапчукамі і дзяўчынкамі, якія стаяць на ўліку ў ІСН, прыжывецца ў раёне.
Факт: На 1 чэрвеня бягучага году на ўліку ў інспэкцыі па справах непаўналетніх Віцебскага раёну знаходзяцца 44 падлеткі.
Тацяна Дзіканава, Жыццё Прыдзвіння
